Hipermetrop Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Hipermetrop Nedir?

Hipermetrop (uzak görüşlülük olarak da bilinir), yakındaki nesnelerin net görülememesiyle karakterize yaygın bir kırma kusurudur. Hipermetrop kişiler uzağı net görürken, yakın objelere odaklanmakta zorluk yaşarlar. Bu durum bir kırma kusuru (refraktif bozukluk) olup, gözün ışığı odaklama biçimindeki bir sorundan kaynaklanır; bir göz hastalığı değildir ve genellikle düzeltilebilir bir görme problemidir. Hipermetrop çoğunlukla doğuştandır ve aile içinde görülme eğilimi gösterir.

Hipermetrop tanısının altında yatan temel neden, göz küresinin yapısıyla ilgilidir. Gözün ön-arka ekseni normalden kısa ise veya kornea (gözün saydam ön tabakası) daha düz (az kavisli) ise, göze giren ışık retina üzerine odaklanamaz. Normal bir gözde kornea ve lens, ışığı retina üzerinde tam odaklayacak şekilde kırar. Fakat bu durumda ışık, hedefinin gerisine yani retinanın arkasına odaklanır ve bu da özellikle yakındaki cisimlerin bulanık görülmesine yol açar. Kısaca tanımı ise, gözün yapısal olarak miyopinin tam tersi yönde odaklama yapmasıdır; gözün şekli nedeniyle odak noktası retina düzleminin gerisinde kalır (miyoplarda ise önünde kalır).

Hipermetrop oldukça yaygındır ve toplumda sık görülür. Örneğin, bazı araştırmalara göre dünya genelinde çocukların %4 ila %5’ini etkilediği tahmin edilmektedir. Ancak bu oranın, bazı bölgelerde çocukluk tarama programlarının yetersizliği nedeniyle olduğundan daha düşük olduğu düşünülüyor. Avrupa ülkelerinde bu oran daha yakından izlenmekte ve erken yaşta fark edilme oranı yüksektir.

Yetişkin bireylerde ise bu oranın %25 ila %30 arasında değiştiği bildirilmiştir. Özellikle 40 yaş üzerindeki bireylerde görülme sıklığı artmaktadır. 60 yaş üzeri popülasyonda ise presbiyop birlikte görülebildiği için istatistiksel ayrım zorlaşır. Kuzey Avrupa ülkelerinde yapılan bazı göz sağlığı araştırmalarında, 45 yaş üzeri kadın bireylerde oran erkeklere kıyasla daha yüksek saptanmıştır.

Ayrıca etnik gruplar arasında da önemli farklılıklar mevcuttur. Örneğin, Asya kökenli bireylerde oran daha düşükken, Kuzey Avrupa toplumlarında genetik yatkınlık nedeniyle daha yüksektir. Gelişmekte olan ülkelerde ise çoğunlukla gözlükle düzeltilmediği için eğitim çağındaki çocukların akademik başarılarını dolaylı olarak etkileyebilir.

Hipermetrop Belirtileri

Hipermetrop olan kişilerde gözler, net görmek için normalden daha fazla çaba harcamak zorunda kalır. Bu nedenle ortaya çıkabilen yaygın belirtiler şunlardır:

• Yakını bulanık görme: Özellikle kitaptaki yazılar gibi yüze yakın nesneler bulanık görünür..
• Gözleri kısma ihtiyacı: Kişi, yakın bir şeye bakarken netleştirebilmek için sık sık gözlerini kısmak zorunda kalabilir.
• Göz yorgunluğu ve baş ağrısı: Okuma, yazma, bilgisayar kullanımı gibi yakın mesafeli işler sonrasında gözlerde yorgunluk, yanma hissi veya baş ağrısı ortaya çıkabilir. Uzun süre yakın odaklı çalışmalardan sonra genel bir göz rahatsızlığı ve yorgunluk hissedilebilir.
• Çift görme ve odaklanma zorluğu: Özellikle yakın okumada geçici çift görme yaşanabilir veya metinlere odaklanmak zorlaşabilir.
• Gözlerde ağrı ve batma: Uzun süre yakına odaklanmaya çalışmanın sonucu olarak gözlerde künt bir ağrı oluşabilir.
• Çocuklarda özel belirtiler: Hipermetrop çocuklar sıklıkla gözlerini ovalama ihtiyacı duyar veya yakın çalışmalar (örneğin kitap okuma) ilgilerini çabuk kaybedebilirler. Bu belirtiler, çocuğun net göremediği için çabuk sıkılmasının bir göstergesi olabilir.

Belirtiler kişiden kişiye ve göz derecesine göre değişebilir. Derecesi çok düşük olan genç bir birey, gözlerin uyum yapma kabiliyeti sayesinde uzun süre hiçbir belirti fark etmeyebilir. Ancak belirtiler ortaya çıkıyorsa, bir göz muayenesi şarttır.

Hipermetrop Tedavisi

Hipermetrop tanısı konduğunda, tedavide amaç gözün odaklama kusurunu düzelterek görüntünün retina üzerine net düşmesini sağlamaktır. Genç ve düşük dereceli hipermetrop vakalarında göz merceğinin uyum yapma becerisi sayesinde kişi bir süre sorunsuz görebilir, bu yüzden her vakada hemen tedavi gerekmeyebilir. Ancak göz derecesi daha yüksekse veya kişi yaşlandıkça gözün odaklama esnekliği azaldığında, aşağıdaki tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulur:

• Gözlük: En yaygın ve güvenli düzeltme yöntemidir. Artı numaralı (konveks) gözlük camları, hipermetrop gözde eksik olan kırma gücünü sağlayarak ışığın retinaya odaklanmasına yardımcı olur. Bu sayede yakın objeler netleşir. Hipermetrop gözlükleri tek odaklı (sadece uzak veya yakın için) olabileceği gibi, özellikle ileri yaşlarda bifokal veya progressive (çok odaklı) camlar da hem uzak hem yakın görmeyi düzeltmek için kullanılabilir.
• Kontakt lens: Gözlük yerine kontakt lensler de kırma kusurunu düzeltmek için kullanılabilir. Kontakt lensler gözün kornea tabakası üzerinde durarak, tıpkı gözlük camı gibi ışığın doğru kırılmasını sağlar. Yumuşak veya sert (gaz geçirgen) malzemelerden üretilen, astigmat varsa torik, hem uzak hem yakın düzeltme gerekiyorsa multifokal gibi farklı tasarımlarda kontakt lens seçenekleri mevcuttur. Kontakt lens tercihinde göz hekiminiz, göz yapınıza ve yaşam tarzınıza en uygun lens tipini önerecektir.
• Lazer göz ameliyatı (refraktif cerrahi): Kalıcı bir çözüm arayan uygun adaylar için, lazer ile gözün kırma kusurunu düzeltme ameliyatları yapılabilir. En sık uygulanan LASIK ve No-Touch yönteminde korneanın şekli lazerle yeniden düzenlenerek görme sorunu düzeltilir. Benzer şekilde LASEK ve PRK adlı diğer lazer cerrahisi tekniklerinde de kornea yüzeyi lazerle şekillendirilerek odaklama hatası giderilir. Lazer cerrahisi genellikle düşük ve orta dereceli kişilerde başarılıdır ve uygun kişilerde hızlı bir iyileşme süreci sunar. Her cerrahi girişimde olduğu gibi, göz hekiminiz sizin için uygun olup olmadığını değerlendirirken riskleri ve faydaları detaylı şekilde açıklayacaktır.

Yukarıdaki yöntemlerin yanı sıra, çok yüksek hipermetrop vakalarında nadiren göz içi mercek implantasyonu veya refraktif lens değişimi gibi ileri cerrahi seçenekler de değerlendirilebilir (bu yöntemler genellikle katarakt cerrahisine benzer şekilde göz merceğinin değiştirilmesini içerir). Ancak bu durum çoğu zaman, gözlük veya kontakt lens kullanımıyla güvenle ve başarıyla kontrol altına alınabilir. Önemli olan, düzenli göz muayeneleri ile görme durumunuzu takip etmek ve doktor önerisiyle ihtiyaç duyulduğunda en uygun tedavi seçeneğini uygulamaktır.

Hipermetrop ve Astigmat Arasındaki Fark Nedir?

Bu iki kırma kusuru, farklı kırılma kusurlarını temsil eden iki ayrı göz problemidir. İkisi de net görüşü engeller; ancak bu sorunların ortaya çıkış biçimi ve etkilediği mesafe farklıdır.

Odak Noktası ve Göz Yapısı Açısından Farklar

Hipermetrop kişilerde göz küresi genellikle normalden daha kısadır veya kornea yeterince kavisli değildir. Bu nedenle gelen ışık ışınları retinanın arkasında odaklanır. Sonuç olarak kişi yakını bulanık, uzağı ise genellikle net görür.

Astigmatta ise sorun, korneanın ya da göz merceğinin düzgün bir şekilde kavislenmemesidir. Bu düzensizlik nedeniyle ışık, retinaya düzgün bir noktada değil, birden fazla odak noktasına dağınık şekilde düşer. Bu durum hem yakın hem de uzak mesafede bulanık ya da bozulmuş görüşe neden olur.

Belirtiler Açısından Karşılaştırma

Hipermetrop neden olur?

Hipermetrop oluşumunun temel nedeni, gözün yapısal özelliklerinden kaynaklanan odaklama hatasıdır. Göz küresi normalden kısa olduğu ya da kornea yeterince kavisli olmadığı için, göze giren ışık retina yerine onun arkasında odaklanır. Sonuç olarak yakındaki görüntüler bulanıklaşır. Bu yapısal özellikler genellikle kalıtsaldır; çoğu zaman doğuştan gelir ve aile bireylerinde de bulunabilir. Araştırmalar hipermetrop kusurunun genetik bir bileşeni olduğunu, gözün gelişimini etkileyen bazı genlerin hipermetrop gelişimine yatkınlık oluşturabileceğini göstermektedir.

Gizli Hipermetrop Nedir?

Gizli hipermetrop, kişinin gözlerinde hipermetrop olmasına rağmen bunu fark edilebilir bir görme sorunu olarak yaşamamasıdır. Bu durumda göz, merceğinin uyum yapma yeteneği (akomodasyon) sayesinde bu sorunu kısmen telafi eder. Özellikle genç yaşlarda göz merceği çok esnek olduğundan, kişi yakını da büyük ölçüde net görebilir ve hiç problem yokmuş gibi hissedebilir. Bu yüzden standart görme taramalarında veya rutin gözlük muayenelerinde gizli hipermetrop kolayca atlanabilir. Tanı genellikle göz bebeklerini büyüten damlalarla yapılan kapsamlı bir göz muayenesi sırasında konulur; damlalar gözün uyum yapmasını geçici olarak engellediğinde, gerçek göz derecesi net olarak ölçülebilir. Sonuç olarak, kişi normalde fark etmese bile gözleri sürekli bir çaba harcadığı için zamanla göz yorgunluğu ve baş ağrısı gibi şikayetlere zemin hazırlayabilir.

Hipermetrop ilerler mi?

Hipermetrop, miyop (miyopluk) gibi aktif olarak ilerleyen bir rahatsızlık değildir, ancak zaman içinde değişiklik ve ilerleme gösterebilir. Çocuklarda düşük dereceli olduğu hallerde genellikle göz büyüdükçe kendiliğinden düzelir. Göz yapısı geliştikçe, çocukluk çağında bir miktar azalabilir ve hatta çocuk, büyüdüğünde normal görmeye sahip olabilir. Yetişkinlerde ise göz derecesi genellikle sabit kalır, artış göstermez. Ancak yaş ilerledikçe (genellikle 40 yaş üzeri) göz merceğinin esnekliği azaldığından, var olan görme bozukluğu daha belirgin hale gelebilir ve kişi yakını görmek için daha fazla desteğe ihtiyaç duyar. Bu durum, aslında hipermetrop nedeniyle değil, gözün presbiyop denilen yaşa bağlı odaklama kaybının etkisidir; yaşlı bir kişi, gençken tolere edebildiği yakın görme sorununu artık daha fazla hisseder. Bu nedenle, bireylerde ileri yaşlara geldiğinde okuma gözlüğü kullanmaya başlama ihtiyacı sık görülür.

Miyop ve Hipermetrop Arasındaki fark nedir?

Her ikisi birbiriyle ters özellikte kırma kusurlarıdır. Miyop bir gözde, göz küresi genellikle normalden uzun veya kornea çok kavisli olduğu için gelen ışık retina önünde odaklanır; bu nedenle uzak mesafedeki cisimler bulanık görülür. Hipermetrop bir gözde ise yapı tersinedir: göz küresi kısadır veya kornea yeterince kavisli değildir, bu yüzden ışık retina arkasında odaklanır ve yakın cisimler bulanık görülür. Kısacası, miyoplar yakını iyi görüp uzağı bulanık görürken, hipermetroplar uzağı iyi görüp yakını bulanık görür. Her iki durumda da temel problem gözün kırma gücünün göz uzunluğuyla uyumsuz olmasıdır, ancak odak hatasının yönü farklıdır.

Hipermetrop tedavi edilmezse ne olur?

Hipermetrop düzeltilmediğinde, kişi net görebilmek için farkında olmadan gözlerini sürekli zorlar. Bu da uzun vadede göz yorgunluğu, göz çevresinde ağrı ve baş ağrıları gibi şikayetlere yol açar. Özellikle okumak veya bilgisayarda çalışmak gibi yakına odaklanmayı gerektiren işlerde verimi düşürebilir ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Çocuklarda yüksek dereceli hipermetropinin tedavi edilmemesi daha ciddi problemlere neden olabilir. Sürekli bulanık gören çocuk, düzgün bir binoküler görme geliştiremeyebilir ve sonuçta şaşılık (göz kayması) veya ambliyopi (göz tembelliği) ortaya çıkabilir. Örneğin, bir çocuk net görmek için bir gözünü daha fazla kullanmaya başlayabilir ve diğer gözün görsel gelişimi geri kalabilir. Bu tür kalıcı hasarların önlenmesi için çocukluk çağındaki yüksek hipermetrop mutlaka göz doktoru takibinde tedavi edilmelidir. Sonuç olarak, bu durumun kendi başına tehlikeli bir durum olmadığı, ancak düzeltilmediğinde dolaylı etkilerinin önemli olabileceği unutulmamalıdır. Düzenli göz muayeneleri ve gerekli ise uygun düzeltici lens kullanımıyla bu riskler ortadan kalkar.

Bu içerikte yer alan bilgilerin hiçbiri tıbbi teşhis niteliği taşımaz. İçerikler; kişileri göz sağlığı hakkında doğru ve detaylı bilgilendirmek amacıyla NetGöz editör ekibi tarafından hazırlanır. NetGöz hiçbir kurum ya da kuruluşa bağlı değildir. Bağımsız bir dijital yayın platformudur.